Τσορτς, σερ Ριχάρδος

(Church, Αγγλία 1785 – Αθήνα 1873). Άγγλος στρατιωτικός, φιλέλληνας και στρατηγός του ελληνικού στρατού. Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό και πολέμησε εναντίον του Ναπολέοντα. Το 1809, ως ταγματάρχης, ακολούθησε το αγγλικό στρατιωτικό σώμα του στρατηγού Όσβαλδ, το οποίο αποβιβάστηκε στη Ζάκυνθο. Με τη βοήθεια του Θ. Κολοκοτρώνη και άλλων εξόριστων οπλαρχηγών, πέτυχε να αποσπάσει τον επόμενο χρόνο από τους Γάλλους τα Επτάνησα, εκτός από την Κέρκυρα. Eίναι ο δημιουργός των ελληνικών ταγμάτων της Επτανήσου, τα οποία διαλύθηκαν το 1814, μετά από ενέργειες της τουρκικής κυβέρνησης. Δυσαρεστημένος από το γεγονός αυτό, πήγε στη Νάπολη, όπου κατατάχθηκε ως αντιστράτηγος στον στρατό του βασιλιά των δύο Σικελιών. Το 1827 πήγε στην Ερμιόνη και προσπάθησε να συμβιβάσει τις εκεί αντιμαχόμενες μερίδες. Στη συνέχεια ανακηρύχθηκε αρχιστράτηγος των «κατά ξηράν» ελληνικών δυνάμεων από την Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας και στάλθηκε, μαζί με τον ναύαρχο Κόχραν, να ενισχύσει τον Γ. Καραϊσκάκη. Δεν πέτυχε όμως στην αποστολή του, παρά την προσπάθειά του να βοηθήσει στην άρση της πολιορκίας της Ακρόπολης. Επί Iω. Καποδίστρια διορίστηκε αρχηγός των στρατευμάτων της Δυτικής Ελλάδας και, με την ιδιότητα του αυτή, κατέλαβε το Μεσολόγγι, το Αιτωλικό και τη Βόνιτσα. Αν και παραγκωνίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα ως Άγγλος, διορίστηκε τελικά επί Όθωνα σύμβουλος της Επικρατείας (1835) και γερουσιαστής (1844) και επί Γεωργίου A’ αρχηγός του γενικού επιτελείου. Πέθανε και ενταφιάστηκε στην Αθήνα.